Thầy Nguyễn Sỹ Bằng – giáo viên môn Âm nhạc kiêm Tổng phụ trách Đội, Trường THCS Tân Dân (Nam Đàn, Nghệ An). Ảnh: Hồ Lài |
Tại huyện Thanh Chương (Nghệ An) kỳ cựu nhất chưa phải là cô giáo “bà ngoại” Minh Hạnh, mà là cô Lê Thị Thư (Trường Tiểu học thị trấn) 54 tuổi với 32 năm gắn bó với hoạt động Đội. Dù gần đến tuổi nghỉ hưu, nhưng cô luôn say mê, tâm huyết với công việc của mình. Hiện cô Thư là Tổ trưởng tập huấn, bồi dưỡng Tổng phụ trách Đội của huyện, đồng thời nhiều năm được cử ra đề, làm giám khảo cuộc thi cấp tỉnh.
“Trường Tiểu học thị trấn là cấp độ 1, có gần 1.200 học sinh nên theo quy định tôi chỉ dạy học 2 tiết/tuần. Thời gian còn lại, tôi nghiên cứu tài liệu, phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục cho học sinh, ứng dụng điểm mới của Chương trình GDPT 2018 vào thực tế công tác Đội”, cô Lê Thị Thư cho hay.
Ông Trần Xuân Hà – Trưởng phòng GD&ĐT huyện Thanh Chương, Nghệ An cho biết: Hầu hết Tổng phụ trách Đội trên địa bàn là giáo viên kiêm nhiệm và ở độ tuổi từ 40 – 50. Việc tìm kiếm, tạo nguồn giáo viên trẻ hơn thay thế là nhu cầu thực tế, đáp ứng Chương trình GDPT 2018, mà cũng là mong muốn của nhiều thầy cô Tổng phụ trách Đội “đương nhiệm”. Tuy nhiên, không phải giáo viên trẻ nào cũng đủ năng khiếu, đam mê và tố chất để làm nhiệm vụ này.
Tổng phụ trách Đội lớn tuổi gặp khó khăn nhất định nhưng lại có kinh nghiệm, sự gắn bó và tâm huyết; là lực lượng nòng cốt để hỗ trợ, tập huấn cho những người trẻ tuổi. Qua đó nhằm truyền lửa, tạo cơ hội giao lưu chia sẻ kinh nghiệm, kế hoạch bố trí thời gian công tác phù hợp cho giáo viên.
Như trường hợp cô Lê Thị Thư, dù xuất phát điểm là giáo viên văn hóa, không có năng khiếu âm nhạc hay thể thao, nhưng cô vững vàng về lý thuyết, phương pháp, kinh nghiệm tổ chức hoạt động tập thể, cuốn hút học sinh. Nhờ những người tâm huyết như cô Thư bồi dưỡng, truyền cảm hứng, mà phong trào Đoàn, Đội tại địa phương phát triển sôi nổi.
Tại cuộc thi giáo viên Tổng phụ trách Đội giỏi cấp tỉnh Nghệ An vừa qua, trong khi một số địa phương chỉ có 1 - 2 người tham gia, không đạt chỉ tiêu được giao, thì huyện Thanh Chương có 11 giáo viên dự thi và đoạt giải 100%.
Toàn tỉnh Nghệ An có 889 Tổng phụ trách Đội, nhưng năm học này chỉ 76 giáo viên tham gia thi cấp tỉnh, tỷ lệ chưa đạt 10%. Trong đó, có 9 giáo viên từ 29 – 33 tuổi; 53 giáo viên từ 34 – 43 tuổi và 14 giáo viên từ 44 – 50 tuổi. Ban tổ chức hội thi nhận định “phần lớn giáo viên Tổng phụ trách Đội đã lớn tuổi nên còn tâm lý ngại tham gia”.
Về phía lãnh đạo phòng GD&ĐT các địa phương cũng chia sẻ lý do khó trẻ hóa đội ngũ này vì đây là công việc đòi hỏi năng khiếu, thời gian, công sức. Một nguyên nhân khác, hàng chục năm qua, nhiều địa phương không có chỉ tiêu tuyển dụng mới giáo viên, nhất là cấp THCS. Dẫn đến tình trạng già hóa giáo viên nói chung và khó tìm nguồn Tổng phụ trách Đội trẻ nói riêng.
Quận 12 (TP Hồ Chí Minh) có 24 trường tiểu học và 15 trường THCS với 39 Tổng phụ trách Đội. Đối với tiểu học có 8/24 trường hợp là giáo viên kiêm nhiệm, 16/24 giáo viên chuyên trách công tác Tổng phụ trách Đội. Cấp THCS có 6/15 trường hợp là giáo viên kiêm nhiệm, 9/15 trường hợp chuyên trách công tác Tổng phụ trách Đội. Phần lớn giáo viên Tổng phụ trách Đội có chuyên môn Giáo dục thể chất, Âm nhạc, Mỹ thuật…, ngoài ra vài trường hợp là giáo viên thuộc phân môn Khoa học tự nhiên cấp THCS.
Thông tin từ bà Nguyễn Vĩnh Bảo Châu - Phó Trưởng phòng GD&ĐT Quận 12, công tác quy hoạch nguồn cán bộ quản lý địa phương có chủ trương ưu tiên cho đối tượng là Tổng phụ trách Đội trường học. Qua đó thu hút và khích lệ giáo viên đảm nhận công tác Đội. Hiện nay số lượng Tổng phụ trách Đội trong nguồn quy hoạch cán bộ quản lý là 7/39 (tỷ lệ 18%).
“Từ năm 2023 trở về trước để đưa vào nguồn quy hoạch cán bộ quản lý giáo viên phải có trình độ trung cấp lý luận chính trị. Song để đủ điều kiện học trung cấp chính trị, giáo viên phải đạt độ tuổi từ 33 tuổi đối với nữ và 35 tuổi đối với nam. Điều này dẫn đến nguồn quy hoạch cán bộ quản lý bị hạn chế do không đáp ứng đủ điều kiện quy định”, bà Châu cho hay.
Anh Nguyễn Hồ Phước – Trưởng ban Trường học (Tỉnh đoàn Nghệ An) cho rằng: Quan trọng nhất để trẻ hóa đội ngũ Tổng phụ trách Đội là các nhà trường quan tâm tìm kiếm, bồi dưỡng đội ngũ kế cận và có kế hoạch bồi dưỡng, tập huấn.
Về phía Tỉnh đoàn Nghệ An sẽ phối hợp với Trung ương Đoàn và các đơn vị liên quan tạo điều kiện để triển khai nhiều hoạt động, tổ chức trại huấn luyện giúp giáo viên, Tổng phụ trách Đội được giao lưu, nâng cao năng lực nghiệp vụ.