Gửi bình luận
Học sinh phải tự đặt ra mục tiêu, lên kế hoạch học tập, thực hiện nỗ lực và đầu tư thời gian để đạt được kết quả tốt. Học sinh phải có ý thức cạnh tranh với công cụ AI, khi công cụ này ngày càng thông minh, chứ không sử dụng nó để đối phó với kiểm tra, thi cử, đối phó với thầy cô.
AI dù thông minh đến đâu, cũng chỉ là công cụ hỗ trợ học tập, còn phương pháp học tập chủ động và nỗ lực cá nhân là yếu tố then chốt để đạt kết quả học tập tốt. AI cũng hỗ trợ cho dạy học, nếu giáo viên biết khai thác lợi thế và hạn chế tiêu cực của nó. Giáo viên cần nâng cao trình độ hiểu biết công nghệ để có thể kiểm tra sự gian lận, đạo văn của học sinh.
Cần triển khai mô hình “Lớp học đảo ngược”. Theo đó, học sinh thực hiện bài học ở nhà, nhờ những video hướng dẫn, bài giảng ngắn của giáo viên, bài giảng trong kho tư liệu của trường, trên mạng Internet, kể cả sử dụng công cụ AI. Còn thời gian ở lớp, giáo viên và học sinh sẽ cùng làm việc nhằm đạt được ba bậc cao là phân tích, đánh giá, sáng tạo.
Triển khai giáo dục STEM, vì mô hình giáo dục này không chỉ hướng học sinh đến ghi nhớ các kiến thức, mà còn giúp các em rèn luyện tư duy bậc cao.
Do giáo dục STEM dựa vào quá trình học thông qua thực hành, trải nghiệm, vận dụng các kiến thức và kỹ năng từ nhiều lĩnh vực khác nhau, nên người học dễ dàng tiếp cận tư duy liên môn và xuyên môn, rèn luyện tư duy phản biện, giải quyết vấn đề và sáng tạo.
Tổ chức câu lạc bộ lập trình để học sinh học được kỹ năng tư duy trình tự, tư duy phân tích, tư duy đánh giá và cơ hội sáng tạo sản phẩm mới.
Triển khai hiệu quả nghiên cứu khoa học kỹ thuật (KHKT) đối với học sinh. Cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học Việt Nam (VISEF) được tổ chức hằng năm từ cấp trường, cấp sở, đến cấp quốc gia, lựa chọn dự án tham dự kỳ thi ISEF quốc tế.
Mục tiêu của VISEF nhằm khuyến khích học sinh nghiên cứu KHKT, vận dụng kiến thức để giải quyết vấn đề thực tiễn; Gắn hoạt động nghiên cứu KHKT của học sinh với đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, đổi mới phương pháp, hình thức đánh giá kết quả học tập, góp phần phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh.
 |
| Cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học TX Quảng Yên (Quảng Ninh) năm 2022. |
Đổi mới kiểm tra, đánh giá học sinh theo hướng đánh giá phẩm chất, năng lực học sinh. Thực hiện hiệu quả mục tiêu, phương thức, hình thức kiểm tra, đánh giá theo Thông tư số 27/2020/TT-BGDĐT ban hành Quy định đánh giá học sinh tiểu học và Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT Quy định về đánh giá học sinh THCS và học sinh THPT theo Chương trình giáo dục phổ thông mới.
Đánh giá căn cứ vào yêu cầu cần đạt được quy định trong Chương trình giáo dục phổ thông mới; bảo đảm tính chính xác, toàn diện, công bằng, trung thực và khách quan; sử dụng nhiều phương pháp, hình thức, kỹ thuật và công cụ khác nhau; đánh giá vì sự tiến bộ của học sinh; coi trọng động viên, không so sánh học sinh với nhau.
Đổi mới ra đề thi cần xây dựng theo ma trận đề thi với đầy đủ 6 mức độ của tư duy, chú trọng đến các tư duy bậc cao chứ không chỉ liên quan đến các tư duy bậc thấp (nhớ, hiểu, áp dụng) như hiện nay.
Tư duy bậc cao là gì?
Năm 1956, Benjamin Bloom (Mỹ) đưa ra bảng mô tả về tư duy có 6 mức độ: Biết, hiểu, vận dụng, phân tích, tổng hợp và đánh giá, gọi là thang nhận thức Bloom. Thang nhận thức này nhanh chóng được phổ biến, ảnh hưởng đến việc xác định mục tiêu của các chương trình giáo dục.
Các nhà nghiên cứu về sau kế thừa, phát triển và cho ra nhiều phiên bản mới. Phiên bản của nhóm tác giả Anderson và Krathwohl (Mỹ) năm 2001 được nhiều người công nhận và áp dụng. Thang mới này có 6 mức độ: Nhớ, hiểu, áp dụng, phân tích, đánh giá và sáng tạo. Trong đó, 3 mức độ nhận thức đầu là các kỹ năng nhận thức (tư duy) bậc thấp, còn 3 mức độ nhận thức sau là các tư duy bậc cao.
Ngoài ra, theo các nhà khoa học giáo dục, tư duy bậc cao còn có: Kỹ năng giải quyết vấn đề và ra quyết định, tư duy phản biện. Giải quyết vấn đề và ra quyết định là tư duy rất cần thiết đối với người học, người lao động. Tư duy phản biện là kỹ năng suy nghĩ dựa trên lý lẽ, có suy xét kỹ lưỡng, thận trọng, đánh giá toàn diện và đưa ra lời phê bình sắc sảo, tập trung vào việc quyết định cái gì là quan trọng để thuyết phục hoặc để hành động. Tư duy phản biện còn bao gồm những suy ngẫm của bản thân (tự phản biện) dựa trên lý lẽ.
Chương trình giáo dục phổ thông mới với mục tiêu phát triển 5 phẩm chất và 10 năng lực cho học sinh, trong đó có 3 năng lực chung là: Tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác. Để phát triển những năng lực chung, đòi hỏi người học không chỉ vận dụng các tư duy bậc thấp mà phải vận dụng các tư duy bậc cao trong quá trình học tập và hoạt động trải nghiệm.
