- Một số địa phương khi đề cập đến xây dựng trường học thì nói không còn quỹ đất, trong khi lại có những dự án “treo” gây lãng phí. Có nơi 50 - 55 trẻ chen chúc trong lớp học trong khi đất cho trường có nhưng để không. Quan điểm của PGS về thực trạng này?
- Tôi cho rằng, đây là một nghịch lý. Đúng là, ở một số địa phương, có những dự án “treo” đến chục năm, khiến cỏ mọc hoang dại. Vừa mất mỹ quan, vừa lãng phí tài nguyên đất. Tôi cho rằng, Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương và địa phương cần tiến hành khảo sát, đánh giá toàn bộ những dự án “treo”. Dự án nào không khả thi, có thể xoá tên để dành quỹ đất sử dụng vào mục đích khác; trong đó có giáo dục.
Tôi nhớ, TP Hà Nội có chủ trương di dời một số công ty, nhà máy, xí nghiệp, trường đại học ở nội đô ra vùng ngoại ô. Tôi ghi nhận và ủng hộ chủ trương này. Tôi sẽ tán thành và hoan nghênh nếu TP Hà Nội quy hoạch lại các khu đất sau di dời để xây dựng các công trình phúc lợi công cộng, trong đó ưu tiên xây dựng trường học. Tôi tin, việc này sẽ được nhân dân đồng tình, tán thưởng.
Ngoài ra, cũng cần có thiết chế rõ ràng. Nếu địa phương nào không làm được sẽ có chế tài xử lý và chịu trách nhiệm trước Chính phủ và nhân dân. Muốn vậy, Chính phủ cần yêu cầu lãnh đạo các tỉnh, thành khảo sát toàn bộ dự án được cho là “treo” cũng như thực trạng cơ sở giáo dục trên địa bàn. Trên cơ sở đó, xem xét và phân loại, trường nào đủ tiêu chuẩn và trường nào chưa đủ tiêu chuẩn về quỹ đất để có phương án hỗ trợ.
Với những trường trong đô thị không thể mở rộng quỹ đất, căn cứ trên hiện trạng có thể nâng tầng và cải tạo tầng 1, sân trường để học sinh có không gian vui chơi, tập thể dục, thể thao rèn luyện sức khoẻ.
Đặc biệt, các địa phương cần bám sát Chỉ thị số 14/CT-TTg ngày 31/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ “Về việc tăng cường điều kiện bảo đảm thực hiện hiệu quả chất lượng giáo dục mầm non, phổ thông”. Theo đó, các địa phương chủ động thực hiện rà soát quy hoạch, phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông bảo đảm phù hợp với thực tiễn. Tăng cường công tác quy hoạch, bố trí quỹ đất để xây dựng phát triển trường, lớp theo quy định, đáp ứng nhu cầu đến trường của trẻ em mầm non và học sinh phổ thông.
- Đất cho trường học dù nhắc đến nhiều nhưng đến đầu năm học lại nóng. Để quy định đi vào đời sống, cần giám sát như thế nào?
- Trước hết, căn cứ vào các quy định, tiêu chuẩn cơ sở vật chất trường mầm non, tiểu học, THCS, THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học theo Thông tư số 13/2020/TT-BGDĐT của Bộ GD&ĐT; trong đó có quy định về bình quân tối thiểu diện tích đất/học sinh (ứng với từng cấp học). Bám sát với Chỉ thị số 14/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và các văn bản, quy định hiện hành về quy hoạch đất đai dành cho giáo dục. Đây là cơ sở để các bộ, ban ngành, đoàn thể từ Trung ương đến địa phương cùng giám sát việc triển khai của từng địa phương. Suy cho cùng, địa phương phải thực sự “xắn tay” vào việc thì công tác quy hoạch đất cho giáo dục mới thành hiện thực.
- Xin cảm ơn PGS!
Theo PGS.TS Trần Xuân Nhĩ, quy hoạch không dành đất cho giáo dục có thể dẫn đến thiếu trường lớp cho học sinh nên rất khó để có thể phát triển giáo dục toàn diện. Quan trọng hơn là ảnh hưởng trực tiếp đến quyền đi học của trẻ. Thực tế, nhiều trường học có số học sinh tăng đột biến, có lớp phải dồn ghép đến 50 - 60 học sinh. Thậm chí, có nơi phụ huynh phải bốc thăm may rủi để giành được suất học cho con vào học ở trường học công lập thì không thể nói giáo dục là quốc sách hàng đầu.