Thào A Dê "thay da đắp thịt" cho Tả Giàng Phình

Phải đi ăn xin cũng cố gắng học

Thào A Dê (1992) chính là cậu bé người Mông bỏ học để về nhà đi rừng trong bộ phim Thung lũng hoang vắng của đạo diễn Phạm Nhuệ Giang. Năm 2001, khi đoàn làm phim đến xã Tả Giàng Phình (nay là xã Ngũ Chỉ Sơn, TX.Sa Pa), nơi ở của Thào A Dê, để làm bối cảnh quay bộ phim này, anh được chọn làm một vai diễn phụ.

“Là đóng phim nhưng cũng là cuộc đời thực của mình đấy. Nhà có đến 13 anh em nên bố mẹ không có điều kiện cho mình học chữ, bảo ở nhà đi rừng, làm nương để có cái ăn”, Thào A Dê nhớ lại.

Khi ấy, Tả Giàng Phình nghèo lắm. Đây là một xã biên giới nằm trên dãy Phanxipan, lọt thỏm giữa bốn bề vách núi. Do đường đi bị chia cắt nên người dân như cô lập với thế giới bên ngoài. Ở đây chủ yếu là đồng bào Mông, còn nhiều tập tục lạc hậu, người dân thiếu đói quanh năm.

Nhà Thào A Dê nghèo khó và có tới 13 người con. Bố mẹ A Dê không biết chữ. Từ khi còn là cậu bé 6 tuổi, Thào A Dê đã phải tự lên rừng kiếm sống, có khi đi cả tuần mới trở về nhà.

Ước mơ được đến trường quá xa vời đối với A Dê. Sau khi tiếp xúc với đoàn làm phim, Thào A Dê càng khao khát được đi học. Sau nhiều ngày thuyết phục gia đình, Thào A Dê đã được đến trường và bắt đầu cuộc hành trình một mình chiến đấu với “số phận”. A Dê đã trở thành người đầu tiên ở Tả Giàng Phình thi đỗ đại học.

“Hành trình đó không ít gian nan, có lúc tưởng như tuyệt vọng. Khi tôi xuống Hà Nội nhập học thì bị móc túi hết sạch tiền. Lúc đó, tôi tuyệt vọng lắm. Nhưng trải qua bao khó khăn mới được đến trường và là người đầu tiên thi đỗ đại học, nên dù phải đi ăn xin cũng cố gắng học. Vậy là tôi vay mượn thầy cô, bạn bè và vừa học vừa đi làm thuê để sinh sống”, Thào A Dê trải lòng.

Tốt nghiệp Trường đại học Sư phạm Hà Nội, Thào A Dê không ở lại thành phố để tìm cơ hội “đổi đời”. Anh nung nấu ý định về quê để làm thay đổi cách nghĩ, cách làm của lớp trẻ nơi đây. Giúp bà con có cuộc sống tốt hơn.

Anh nộp hồ sơ và trúng tuyển vào Phòng LĐ-TB-XH TX.Sa Pa. Vừa làm tốt chuyên môn vừa tích cực tham gia hoạt động tình nguyện của tuổi trẻ, hướng về bản làng vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn, sau hơn một năm công tác, anh được điều chuyển làm Bí thư Ðoàn P.Ô Quý Hồ, trúng cử đại biểu Hội đồng nhân dân TX.Sa Pa. Từ đó, anh có nhiều cơ hội để thực hiện khát vọng đổi mới quê hương.

"A, anh Dê đến rồi!”

Từ ngày làm Bí thư Đoàn P.Ô Quý Hồ, Thào A Dê đã lập nhiều dự án thiện nguyện, kêu gọi từ cộng đồng chăm lo cái ăn, cái mặc cho bà con.

Anh kêu gọi ủng hộ áo ấm, sách vở từ mọi miền Tổ quốc để chuyển tới những bản làng có hoàn cảnh khó khăn. Anh nhờ các bạn bè, thầy cô và đồng hương đang học tập, sinh sống ở Hà Nội đi xin quần áo cũ gửi về Sa Pa và xây dựng tủ quần áo miễn phí trên địa bàn P.Ô Quý Hồ.

“Mùa đông vùng cao rất lạnh. Chỉ cần một chiếc áo khoác bông cũ hay chiếc khăn len nhỏ cũng khiến người dân nơi đây cảm thấy ấm lòng”, Thào A Dê chia sẻ.

Anh đi xin cả thuốc chữa bệnh về phát cho bà con. Ai cho gì anh cũng nhận, thậm chí cả những thứ không sử dụng được. Anh bảo, mình nhận như vậy để mọi người thấy sự trân trọng với món quà họ tặng và sẽ tặng những thứ có giá trị hơn.

Từ ngày có tủ quần áo miễn phí, bà con đến nhận rất đông, nhất là vào mùa đông, có khi tới 60 - 70 lượt người đến lấy mỗi ngày. Không chỉ người dân trên địa bàn mà ở các xã khó khăn khác ở Sa Pa cũng đến nhận.

Bà Vàng Thị Tằng, ở xã Ngũ Chỉ Sơn cho biết: “Giá như tủ quần áo có sớm hơn, bao nhiêu năm lạnh ơi là là lạnh!”. Để tủ quần áo lúc nào cũng sẵn sàng phục vụ người khó khăn, nhiều lần Thào A Dê đã thức thâu đêm trong gió rét bốc xếp hàng tấn quần áo được chuyển về.

A Dê vận động nguồn lực xã hội trao tặng hàng trăm phần quà cho các hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, học sinh nghèo ở Sa Pa. Trao học bổng cho những học sinh có nghị lực vươn lên. Nhận hỗ trợ và nuôi hàng tháng những em nhỏ mồ côi… Có lẽ vì thế mà anh đã trở thành ân nhân của người dân, nhất là các em nhỏ trên vùng cao này. Hễ anh đến đâu là trẻ em liền nhận ra ngay và reo lên: “A, anh Dê đến rồi!”.

Giúp thanh niên đổi đời

Thào A Dê  tiên phong trong việc làm kinh tế và hỗ trợ thanh niên lập nghiệp trên quê hương. Anh đã đến các hộ nghèo vận động họ cho con cái đi học và phát triển kinh tế.

“Muốn vận động người dân, trước hết bản thân mình phải đi đầu để người dân nhìn thấy người thật, việc thật”, anh chia sẻ.

Anh về Tả Giàng Phình bắt tay vào xây dựng mô hình homestay phục vụ du lịch cộng đồng. Nó trở thành một trong những mô hình đầu tiên ở đây.

Hiện tại, mô hình De Chu homestay của Thào A Dê là không gian vui chơi ngoài trời và hỗ trợ các đoàn từ thiện, phục vụ khách có nhu cầu leo núi Ngũ Chỉ Sơn. Năm 2020, mô hình này đã đoạt giải khuyến khích trong cuộc thi Sáng tạo khởi nghiệp của tỉnh Lào Cai. Sau đó, anh phát triển mô hình nuôi cá nước lạnh để tăng thu nhập và đã mang lại hiệu quả kinh tế cao, mỗi năm có lãi khoảng 200 triệu đồng.

Từ mô hình khởi nghiệp của Thào A Dê, đến nay đã có hàng chục hộ gia đình học tập. Anh cũng cùng các thanh niên ở quê mình xây dựng chuỗi liên kết nuôi cá hồi, cá tầm để cung cấp cho thị trường. Nhờ đó, nhiều thanh niên đã đổi đời.

Anh Sùng A Già (26 tuổi) trước ở căn nhà xiêu vẹo, cuộc sống khó khăn. Sau 2 năm theo A Dê làm kinh tế, giờ đã xây nhà, có xe máy, có bể cá riêng trị giá hơn 100 triệu đồng.

Thào A Dê nói: “Là người con của Tả Giàng Phình, tôi muốn mình đoàn kết thanh niên, cùng nhau thoát nghèo và làm giàu trên quê hương”.

Với những đóng góp và nỗ lực vươn lên của mình, A Dê đã được biểu dương, khen thưởng ở các cấp như Giấy khen của Huyện đoàn Sa Pa, Giấy khen của Chủ tịch UBND huyện Sa Pa, Chủ tịch UBND thị xã Sa Pa, Bằng khen của Tỉnh đoàn Lào Cai. Anh là một trong những gương sáng thanh niên được Trung ương Hội Liên Hiệp Thanh niên Việt Nam vinh danh "Thanh niên sống đẹp năm 2021” do Trung ương Hội LHTN Việt Nam phối hợp với Công ty TCPVN tổ chức.