Gửi bình luận
 |
| Thầy giáo La Văn Quân, Trường PTDTBT THCS Thuần Mang, huyện Ngân Sơn (Bắc Kạn). Ảnh: INT |
Nghiên cứu công tác quản lý nhà giáo ở Pháp, vốn nổi tiếng với cơ chế quản lý viên chức (ngay cả với giáo viên tư thục), một hội đồng nghiên cứu cấp Nhà nước nhận định rằng, quản lý nhà giáo không thể cứng nhắc như quản lý các nhân viên phòng thuế.
Áp dụng tư duy đồng nhất và hàng loạt trong quản lý đội ngũ nhân lực quan trọng nhất của quốc gia sẽ dẫn đến một cơ chế xơ cứng, máy móc và vô cảm. Hậu quả là trói buộc tính chuyên nghiệp của nhà giáo, kìm hãm năng lực sáng tạo, làm thui chột động lực và lòng yêu nghề của họ.
Quản lý nhà giáo cần một khung pháp lý tinh tế và chuyên biệt. Trong đó, nhà giáo, cả công lập và tư thục, thấy được chính mình, nghề nghiệp, sứ mệnh, con đường thăng tiến của mình, có vậy mới đem lại thành công cho người học và hài lòng của xã hội.
Với nhận thức như vậy, bên cạnh hành lang pháp lý là Luật Viên chức hoặc Luật Dịch vụ công, nhiều nước đã thấy sự cần thiết phải ban hành Luật Nhà giáo để tạo khung pháp lý phù hợp và mềm dẻo cho sự phát triển nghề nghiệp của nhà giáo, cả công lập và tư thục, vì mục đích tột cùng là hướng đến thành công của người học.
Khi nào cần ban hành luật mới để điều chỉnh một lĩnh vực vốn được điều chỉnh bằng văn bản dưới luật. Câu trả lời là cần sự hội tụ ít nhất của 4 yếu tố: Số lượng các văn bản duới luật thuộc lĩnh vực đó đã ở mức độ tới hạn; Nếu không ban hành luật thì vẫn cần ban hành các văn bản dưới luật tiếp theo đối với lĩnh vực đó; Số lượng các văn bản hiện có và các văn bản mới sẽ dẫn tới sự chồng chéo, phân mảnh, chia cắt, thiếu nhất quán trong quản lý lĩnh vực; Các tổ chức, cá nhân có liên quan trong lĩnh vực đó thấy cần thiết phải có một văn bản luật để hệ thống hóa và thống nhất các quy định cần thiết.
Pháp luật về giáo dục là hệ thống văn bản luật nhằm tạo khung pháp lý cho sự vận động và phát triển của giáo dục. Hệ thống này được hình thành theo thời gian, thường bao gồm trước một đạo luật chung về giáo dục và được bổ sung dần bởi những văn bản luật cho các lĩnh vực liên quan.
Trình tự bổ sung phụ thuộc vào cách nhìn nhận của các nhà lập pháp về tầm quan trọng mang tính ưu tiên của từng lĩnh vực. Chẳng hạn, Trung Quốc ban hành Luật Nhà giáo ngay sau khi ban hành Luật Giáo dục. Thái Lan cũng vậy. Tỉnh British Columbia của Canada ban hành trong cùng một năm Luật Nhà giáo với Luật Trường phổ thông, Luật Đại học và một số luật liên quan khác.
Đặc biệt, với nhận thức ngày một nâng cao về vai trò mang tính quyết định của nhà giáo trong việc thực thi sứ mệnh, mục tiêu và nhiệm vụ giáo dục với tư cách là động lực của sự phát triển kinh tế - xã hội, các nước trên thế giới đã quan tâm xây dựng và ban hành các văn bản luật về nhà giáo, bổ sung cho Luật Viên chức, nhằm hoàn thiện công tác quản lý Nhà nước về nhà giáo.
Hiện trong hệ thống pháp luật giáo dục của nước ta mới chỉ có Luật Giáo dục, Luật Giáo dục nghề nghiệp và Luật Giáo dục đại học. Một khung pháp lý như vậy chỉ có thể phù hợp với hệ thống giáo dục còn nhỏ về quy mô, tính phức tạp của hệ thống chưa cao, các chính sách giáo dục chưa đa dạng.
Trong khi đó, hệ thống giáo dục mà chúng ta có ngày nay trở nên phức tạp và đa dạng hơn trước rất nhiều với mạng lưới trường lớp phủ khắp nước, với cấu trúc đa tầng, sự tham gia của nhiều chủ thể; yêu cầu cao hơn về chất lượng và hiệu quả, cùng hệ thống chính sách phong phú và quan hệ quốc tế rộng mở.
Hệ thống này đòi hỏi phải có một hệ thống pháp luật đầy đủ hơn với những văn bản luật mới cho lĩnh vực không thể tiếp tục được điều chỉnh bằng các văn bản dưới luật.
Trên thực tế, việc ban hành Luật Giáo dục đại học cũng như Luật Giáo dục nghề nghiệp là sự chuyển đổi từ hệ thống văn bản dưới luật sang văn bản luật trong quản lý Nhà nước các lĩnh vực giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp khi ngày càng mở rộng về quy mô, phức tạp về cơ cấu và đòi hỏi cao về chất lượng.
Đối với lĩnh vực nhà giáo đang ngày càng phức tạp và quan trọng về nguồn nhân lực trong phát triển sự nghiệp giáo dục, với việc đã hội đủ các điều kiện cần và đủ, xây dựng và ban hành Luật Nhà giáo là tất yếu và cấp thiết để góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật về giáo dục của nước ta.
