Cân nhắc và lấy ý kiến nhiều chiều

Tiếp tục phát hiện nhiều hiện vật tại các hố khai quật.

“Trong quá trình bảo tồn và phát huy giá trị di sản, nhiều khi chúng ta phải lựa chọn, không thể bảo tồn tất cả. Việc hạ giải hay không bảo tồn toà nhà Cục Tác chiến là câu chuyện cân bằng giữa bảo tồn và phát triển. Vì vậy, cần phải có đánh giá thật kỹ, và cần công bố rộng rãi để có ý kiến nhiều chiều” 

TS Lê Thị Minh Lý - nguyên Cục trưởng Cục Di sản văn hóa

Nếu tính từ cuộc khai quật đầu tiên, khu Di sản Hoàng thành Thăng Long đã qua 20 năm. Trong thời gian này, nhiều cuộc khảo cổ đã giúp hình dung ra hình hài của Chính điện và không gian điện Kính Thiên.

Tuy nhiên, việc hoàn trả không gian điện Kính Thiên bị hạn chế bởi tòa nhà Cục Tác chiến. Bởi vậy, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội cùng các nhà khoa học cần tìm một giải pháp phù hợp.

Một số nhà khoa học đưa ra ý kiến cần đề xuất UNESCO cho hạ giải tòa nhà Cục Tác chiến do người Pháp xây dựng để mở rộng phạm vi khai quật. Tuy nhiên, công trình này lại có trong hồ sơ di sản UNESCO của khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long nên muốn hạ giải phải được UNESCO chấp thuận.

Lý giải về đề xuất cần hạ giải tòa nhà Cục Tác chiến, các nhà khoa học cho rằng từ cổng Đoan Môn nhìn vào, tòa nhà đang che khuất tầm nhìn chính vào điện Kính Thiên. Bởi vậy, việc hạ giải là cần thiết để bảo đảm liền mạch trục trung tâm từ Đoan Môn tới điện Kính Thiên.

PGS.TS Trần Đức Cường - Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam cho biết, tòa nhà Cục Tác chiến không phải là di tích lịch sử và không có giá trị sử dụng theo đánh giá phân loại của Hội đồng khoa học thành phố. Sau khi Bộ Quốc phòng bàn giao toà nhà này cho TP Hà Nội, thì để trống không sử dụng cho đến năm 2010 mới được sửa chữa đón khách tham quan.

Một số nhà khoa học cũng nêu quan điểm đồng tình hạ giải tòa nhà Cục Tác chiến bởi những lý do: Phục dựng không gian điện Kính Thiên là ưu tiên số 1, toà nhà đang xuống cấp nghiêm trọng, khả năng bảo tồn lâu dài không khả thi...

Tuy nhiên, cũng có nhiều băn khoăn nếu buộc phải phá bỏ - vì dù tòa nhà không biểu trưng cho quyền lực Đông Dương thuộc Pháp (biên bản làm việc giữa Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long Hà Nội và trưởng đại diện Văn phòng UNESCO Hà Nội), nhưng vẫn là một di sản kiến trúc đô thị, rất cần thiết để bảo tồn giá trị.

TS Phạm Lê Huy - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng, việc hạ giải tòa nhà cần phải cân nhắc rất kỹ vì đây cũng là di tích của một thời kỳ lịch sử đất nước và cũng nằm trong khu vực cần được bảo tồn.