Gửi bình luận
Tự ý thay đổi đổi tượng thờ, hoạt động xây dựng đào bới nền, ốp đá trắng, chôn lấp dây điện… trong động Hồ Công thuộc xã Ninh Khang (Vĩnh Lộc), đã khiến cho hiện trạng di tích bị thay đổi. Sự việc này một lần nữa gióng lên cảnh báo về công tác quản lý di sản “rất có vấn đề” ở tỉnh Thanh Hoá.
Vô tư phá hoại di tích
Mới đây, TS. Nguyễn Xuân Diện – Viện nghiên cứu Hán Nôm trong một lần về vãn cảnh động Hồ Công đã phát hiện loạt hành vi xâm hại đối với di tích này. “Rất đắng lòng là chiều ngày 24/2 mới đây, tôi lên thăm động đã thấy sư trụ trì chùa này tự ý cho triển khai thờ tự trong động khiến cho mọi thứ đang ngổn ngang”, ông Diện cho biết.
Theo ông Diện, sư trụ trì đem các loại tượng (cũ và mới, có cái thì đã có ở đây từ chục năm về trước) về thờ trong động, gồm: Tượng Phật, tượng một ma nữ trong Đạo giáo, tượng Quan Công, tượng Ông Thần chữa bệnh, và vô số mãng xà, trong đó có một đôi rắn do một nhà thuốc nào đó cung tiến.
Hoạt động tiếp theo là xây nhiều bệ thờ dựa vào vách động, bên ngoài ốp bằng gạch men trắng (loại vẫn thường ốp nhà vệ sinh). Xung quanh ngổn ngang gạch đá, cát và dây điện. Nền và vách núi bị đào để lắp chìm dây điện.
“Hôm đó khi xuống núi, tôi vào UBND xã Ninh Khang để gặp lãnh đạo. Chủ tịch xã đi vắng, tiếp tôi là cô Hiền - Bí thư đảng ủy xã. Tôi trò chuyện và nói tính chất nghiêm trọng của việc xâm hại di tích đã đã được công nhận cấp quốc gia. Đồng thời cũng nêu cách khắc phục”, TS. Nguyễn Xuân Diện cho hay.
Ngay sau đó, Bí thư Đảng uỷ xã Ninh Khang đã gọi điện chỉ đạo phía ủy ban và công an xã lên núi nắm bắt tình hình, yêu cầu dừng thi công.
Tuy nhiên theo TS. Nguyễn Xuân Diện, đến thời điểm ngày 15/3, nhà sư chùa Du Anh mới chỉ dọn dẹp nền động chứ chưa hề dỡ bỏ các bệ gạch kia. Sự việc này, UBND xã Ninh Khang đã báo cáo Phòng Văn hóa huyện Vĩnh Lộc.
TS. Nguyễn Xuân Diện cho biết, ông cũng đã thông báo sự việc đến Trưởng ban Ban Quản lý Di tích danh thắng tỉnh Thanh Hóa. Đồng thời, đề nghị Sở VH-TT&DL cùng UBND huyện Vĩnh Lộc chỉ đạo UBND xã Ninh Khang và sư chùa Du Anh sớm trả lại cảnh quan cho di tích quốc gia động Hồ Công.
Trước đó, vào tháng 11/2022 sự việc xâm hại đền Quan Thánh trong cụm Di tích danh thắng núi An Hoạch ở Thanh Hoá từng gây nhiều bức xúc. Thay vì giữ nguyên hiện trạng, bảo lưu các giá trị xưa cũ của di sản thì lại bôi sơn tô mới làm biến dạng vẻ ban đầu. Thậm chí, còn có hoạt động khoan đục làm mất chữ của văn bia cổ.
Và cũng tại Thanh Hoá, việc tu bổ giếng Ngọc tại dự án tu bổ, tôn tạo di tích đền thờ Lê Văn Hưu (Thiệu Hóa) xuất hiện quá nhiều vấn đề - thu hẹp giếng cổ. Ngay sau đó, Cục Di sản văn hoá (Bộ VH-TT&DL) đã phải vào cuộc can thiệp.
Động đẹp nhất trời Nam
Thắng cảnh động Hồ Công gồm quần thể chùa Du Anh, động Hồ Công, núi Xuân Đài, núi Trác Phong. Chùa Du Anh (chùa Thông) tọa lạc dưới chân núi Xuân Đài, gắn với sự tích vua Trần Nghệ Tông đưa công chúa Du Anh về lễ chùa và dưỡng bệnh.
Từ chùa Du Anh, men theo các bậc đá nằm sườn núi phía Đông Nam đến động Hồ Công. Động này có hình dáng giống như bầu đá khổng lồ nằm lưng chừng núi Xuân Đài. Vẻ đẹp của động đã được sách “Đại Nam nhất thống chí” ca ngợi, rằng: “Có khối đá trông như hình con cóc cúi đầu ngồi trong động, thạch nhũ trong động sắc đỏ lại có hang đá quanh co dài mười trượng, chỗ tận cùng có giếng đá sâu khôn cùng...”, và “Nam Thiên tam thập lục động, Hồ Công Đệ Nhất” (Trời Nam có 36 động thì động Hồ Công là đẹp nhất).
Tên gọi của động gắn với truyền thuyết hai cụ già Hồ Công Long và Phí Trường Phòng luyện thuốc tu tiên rồi hóa ở đây. Động có chiều dài 45m, rộng khoảng 23m. Lối lên động có tảng đá khắc bốn chữ “Thanh kỳ khả ái” do tự tay chúa Trịnh Sâm – tức Nhật Nam nguyên chủ viết ra vào tháng 10 năm 1770.
Trên vách động còn có các bài thơ Ngự đề của các vua Lê Thánh Tông, Lê Hiển Tông, chúa Trịnh Sâm và thơ văn bút tích các danh nho: Nguyễn Nghiễm (thân phụ của Nguyễn Du) và Ngô Thì Sĩ. Với những giá trị to lớn về phương diện nghiên cứu lịch sử, địa lý, văn hóa, tôn giáo, năm 2009 khu danh thắng động Hồ Công được xếp hạng di tích cấp quốc gia.
Là một thắng cảnh hiếm có, thế nhưng hoạt động xâm hại và tự ý thay đổi hiện trạng đã khiến cho di tích giảm mất giá trị. Theo tìm hiểu của Báo GD&TĐ, ngày 15/3 Sở VH-TT&DL tỉnh Thanh Hoá đã có văn bản gửi Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Lộc đề nghị khẩn trương chỉ đạo các phòng, ban, đơn vị liên quan, UND xã Ninh Khang, sư trụ trì chùa Thông dừng ngay các hoạt động xây dựng, cải tạo trong khu vực di tích.
Tự ý xây bệ thờ, đưa tượng thờ, di vật… vào di tích động Hồ Công.
Văn bản cũng yêu cầu tháo dỡ các bục, bệ đã xây, ốp gạch men; di chuyển, đưa toàn bộ hệ thống tượng, bát hương, di vật… ra khỏi động Hồ Công, trả lại nguyên trạng mặt bằng, cảnh quan, không gian của di tích trong ngày 17/3.
Văn bản chỉ đạo của Sở VH-TT&DL tỉnh Thanh Hoá.
Ngày 16/3, ông Hoàng Xuân Minh – Chủ tịch UBND xã Ninh Khang thừa nhận có sự việc xâm hại đến di tích. “Trong ngày hôm nay (16/3), chúng tôi tiến hành tháo dỡ các hạng mục trái phép ra khỏi động Hồ Công”.
Ngày 16/3, cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hoá thực hiện di dời bệ thờ và các di vật ra khỏi động Hồ Công, trả lại nguyên vẹn mặt bằng di tích.
Văn bản của Sở VH-TT&DL tỉnh Thanh Hoá cũng yêu cầu làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân có liên quan trực tiếp đến việc tự ý xây dựng, đưa tượng, di vật… vào động Hồ Công. Đồng thời, giao Trung tâm nghiên cứu lịch sử và bảo tồn di sản văn hoá hướng dẫn địa phương khắc phục sai phạm. Yêu cầu báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hoá kết quả xử lý trước ngày 25/3.
