Quá cẩn trọng, thiếu phá cách và rụt rè sáng tạo

Festival mỹ thuật trẻ được tổ chức 3 năm một lần.

Mong tác phẩm “gây khó, thách thức”

So về quy mô, trưng bày của 24 nghệ sĩ vừa tốt nghiệp chỉ là triển lãm nhóm. Còn với festival mỹ thuật trẻ 2022 được tổ chức ba năm một lần, dành cho các nghệ sĩ trẻ từ 18 - 35 tuổi - nhằm khuyến khích sáng tạo, đưa nghệ thuật đương đại tiếp cận gần hơn với công chúng.

Đây là hoạt động giúp các nhà quản lý nghệ thuật và xã hội có nhìn nhận sâu sắc hơn về các xu hướng phát triển mới của nghệ thuật đương đại mà các nghệ sĩ trẻ đang nỗ lực tìm kiếm, nhằm đưa mỹ thuật đương đại Việt Nam hòa nhập với thế giới.

Trong festival lần thứ 6 này, tuy có đến 3 giải nhất nhưng họa sĩ Lương Xuân Đoàn - Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, đồng thời là Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật festival mỹ thuật trẻ 2022 vẫn phải nhận định “còn nhiều điều đáng tiếc”.

Theo ông Đoàn, dù là nghệ sĩ trẻ nhưng ngôn ngữ nghệ thuật lại quá “già”. Họ vẽ na ná như cha ông ở thế kỷ trước và thậm chí luôn vẽ trong tâm thế rụt rè, không dám thổ lộ hơi thở thời đại.

“Có thể họ vin vào những thăng trầm trong quá khứ để mà cẩn trọng. Nhưng vì quá cẩn trọng nên tác phẩm ngày hôm nay như thể mang tính “thoát hiểm”, để an toàn và được lựa chọn vào triển lãm. Điều này rất không có lợi đối với nghệ thuật”, họa sĩ Lương Xuân Đoàn nhấn mạnh.

Không chỉ theo một lối mòn trong cách vẽ, tạo hình, nhiều nghệ sĩ trẻ có vẻ không coi trọng các loại hình nghệ thuật như sắp đặt, trình diễn, video art. Có thể các loại hình này từng bị phản đối, từng bị phê bình bỉ bôi ở những thời điểm chưa thích hợp. Nhưng ngày nay, khi thế giới hội nhập và ồ ạt phát triển loại hình này – nghệ sĩ trẻ lại cố xa lánh, chưa vượt qua định kiến cũ để đưa nghệ thuật đương đại lên nấc thang mới.

Vì quá cẩn trọng, thiếu phá cách và rụt rè sáng tạo nên Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam nói rằng: “…Mong các bạn phải phá cách, phải gây khó khăn cho hội đồng nghệ thuật để chấp nhận được họ. Phải thách thức hội đồng nghệ thuật, thách thức nhà quản lý bằng tác phẩm của mình”.

Tuy chưa hài lòng với sức trẻ, với những sáng tạo đầy rụt rè và đề cao tính an toàn. Nhưng ông Đoàn cũng như giới nghệ thuật cũng thấu hiểu sự cẩn trọng của nghệ sĩ – khi công tác quản lý văn hóa vẫn còn khá nhiều áp lực đối với bản thân nghệ sĩ và các tác phẩm phá cách.

Cũng giống festival mỹ thuật trẻ 2017, lần này các sáng tạo của nghệ sĩ vẫn không có gì mới, vẫn quá ít video art, trình diễn, body art. Hội đồng nghệ thuật chỉ chọn được một tác phẩm sắp đặt và hai video art vào triển lãm. Qua 6 lần tổ chức festival mỹ thuật, nhưng giới nghệ thuật vẫn thực sự hiếm thấy những tác giả trẻ xuất sắc, có đột phá vượt bậc.